Diabetes Mellitus Nedir?
Diyabetes Mellitus (Şeker hastalığı) kanda bulunan şekerin, vücudumuzdaki hücreler tarafından yeterince kullanılamaması, buna bağlı olarak kanda şeker seviyesinin yükselmesi ve sonucunda yükselmiş şekerin vücudumuzdaki hemen hemen tüm organlara zarar vermesi ile sonuçlanan bir hastalıktır. Ülkemiz, şeker hastalığının en yüksek oranda görüldüğü ülkelerdendir. Bu durum gebelik sırasında da meydana gelebilmekte, sonuçta hem anne hem de bebek bu durumdan olumsuz etkilenebilmektedir. Hastalık, bebeğin genlerinde ileride obezite ve kalp hastalığı gibi bazı rahatsızlıklara yatkınlıklara yol açabilecek değişikliklere sebep olabilmektedir.
Şeker hastalığı iki şekilde görülebilmektedir. Birincisi gebelikten önce var olan diyabet (Tip 1 ya da Tip 2) ve ikincisi de ilk kez gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabettir.
Tüm gebeliklerin %1-14’ünde (Türkiye ortalaması %7.7) gestasyonel diyabet (ilk kez gebelikte meydana gelen) görülebilmektedir.
Gebelikte Şeker Hastalığının Zararları Nelerdir?
Gebelikte şeker hastalığı görülmesi ve bunun tedavisiz bırakılması annede, anne karnındaki bebekte ve yenidoğan bebekte ciddi problemlerin meydana gelmesine neden olmaktadır:
Annede Görülebilen Problemler;
• Enfeksiyon
• Bebeğin sıvısının artışı ve bebeğin iri olması
• Doğum travmaları
• Artmış sezaryen
• Doğum sonrası kanama
• Gebelikte hipertansiyon
Anne Karnındaki Bebekte (Fetüs) Görülebilen Problemler;
• Yapısal anomaliler (örneğin; sinir sistemi, kalp vb.),
• Erken doğum,
• Düşük,
• Bebeğin anne karnında ani ölümü.
Yenidoğan Bebekte Görülebilen Problemler;
• Yenidoğan bebekte yoğun bakım gerektirebilecek hipoglisemi (kan şekerinin düşüklüğü, bebeğin ciddi nöbet geçirmesine ve kalıcı beyin hasarına neden olabilir) ve kan değerlerinde anormallikler.
• Bebek normalden iri olabilir, bazen de anne karnında yeterince gelişemeyerek küçük olarak doğabilir,
• Bebeğin kalbinde büyüme meydana gelebilir,
• Bebekte solunum sıkıntısı
• Bebekte ilerleyen yıllarda diyabet ve obezite meydana gelebilir,
• Bebeğin doğum sonrası ani ölümü meydana gelebilir.
Şeker Yükleme Testi Neden Yapılır?
Yüksek riskli gebeliklerle ilgili alanda çalışan hekimler olarak gebelerimize yurt içi ve yurt dışı bilimsel kılavuzlar ve dünya genelinde kabul görmüş güncel yaklaşımlar neticesinde önerilerimiz; gebelikte şeker hastalığı görülebileceği; ancak bunun tedavi edilebilir bir hastalık olduğu, bu hastalığın da tespiti için şeker
tarama ve tanı testlerinin yapılması gerekliliğidir. Sadece açlık, tokluk kan şekeri ölçümü ya da HbA1c gibi bazı kan değerlerine bakılması gebelikte şeker
hastalığının çok büyük bir bölümünü tespit edememektedir, dolayısıyla doktorunuzun aksini önermediği haller dışında şeker yükleme testi bu konuda tanı koydurucu en değerli testtir. şeker yükleme testinin size ve bebeğinize herhangi bir zararı yoktur. Esasında size ve bebeğinize zarar veren durum tanı konulamamış şeker hastalığıdır.
Şeker Yükleme Testi Nasıl Yapılır?
Gebelikte şeker yükleme testi iki şekilde ve 24-28. gebelik haftaları arasında yapılmaktadır. Riskli vakalarda erken haftalarda yapılabilir. İlk yöntem 75 gr oral glukoz tolerans testinin(OGTT) yapılmasıdır. Bu test açlık durumunda yapılmaktadır. Gebeden önce açlık durumunda bir kan örneği, 75 gr’lık şekerli sıvıyı içtikten 1 ve 2 saat sonra tekrar kan örnekleri alınacaktır. Buna tek basamaklı yaklaşım diyoruz.
İkinci yaklaşımda 24-28. gebelik haftaları arasında 50 gr glukoz tolerans testi yapılmaktadır. 1. saat sonra kanda şeker düzeyi bakılır. Şayet sonuç 140 mg/dl’nin altında gelirse normal olarak nitelendirilir. Ancak sonuç 140 mg/dl veya yüksek ise açlık durumda iken 100 gr OGTT testi ile kesin tanı konulması gerekmektedir. Bu yöntemi de çift basamaklı yaklaşım olarak adlandırmaktayız. Gestasyonel diyabet tanısı konulan vakalarda diyet, yakın kan şekeri takibi ve gerekirse insülin
tedavileri başlanır.
Şeker Yükleme Testinin Zararı Var Mıdır?
50 gr şeker yükleme testi yaklaşık 200 kalori, 100 gr 0GTT yaklaşık 400 kalori şeker (glikoz) içermektedir. İçinde günlük hayatta kullandığımız çay şekeri bulunmakta, mısır şurubu gibi doğal olmayan tatlandırıcılar içermemektedir. Bu değerlerin kolay anlaşılması için şu örnek verilebilir. 1 dilim baklava yaklaşık 125 kalori içermektedir.
50 gr şeker yükleme testi ile 2 dilim baklava, 100 gr OGTT ile de 4 dilim baklavaya (bir porsiyon) eş değer glikoz alımı meydana gelmektedir. Bu değerler çoğumuzun günlük hayatında sıklıkla tükettiği miktarda glikoz içeren besinlerdir. Dolayısıyla 50 gr, 75 gr veya 100 gr testleri yapıldığında, bilimsel temeli olmayan iddialarda belirtildiği gibi bebek ya da anneyi etkileyen, zehirleyen, sakatlık yapan bir durum meydana gelmemektedir.
